سخن اول

پیرو برگزاری موفق همایش بین المللی "سیاست­گذاری اجتماعی در جهان اسلام" در اردیبهشت 1397، دانشگاه علامه طباطبائی (بزرگترین دانشگاه دولتی تخصصی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی در ایران) دومین همایش بین المللی "جامعه و فرهنگ در جهان اسلام" را در تاریخ  10- 11 خرداد 1399 در تهران برگزار می نماید. با توجه به مشارکت فعالانه و گسترده نهادهای علمی ملی و بین المللی، این همایش می کوشد تا محمل مناسبی برای محققان از سرتاسر دنیا که علاقه مند به مسائل اجتماعی و فرهنگی جوامع و اجتماعات مسلمان هستند فراهم آورد.

گفتمان­ های متعددی در خصوص مفهوم "جهان اسلام" در داخل و خارج از فضای دانشگاهی وجود دارد. گفتمان اسلام گرا، ملتی یکپارچه و تمدنی باشکوه در زمان گذشته را به تصویر می کشد و برای بازگشت به آن و یا ساختن یک تمدن اسلامی جدید بر پایه میراث آن می کوشد. گفتمان ضداسلامی به همین مفهوم استناد می کند تا دشمنی واحد را برای دنیای غیرمسلمان به ویژه "دنیای غرب" به تصویر بکشد که تمدن امروزی را تهدید نموده و از این طریق، نگرش ها و جنبش ­های اسلام هراسانه را تقویت می کند. گفتمان علوم اجتماعی، ممکن است طبقه­ بندی گروه ها، نهادها، اجتماعات و جوامع مسلمان به عنوان یک واقعیت جامعه شناختی متمایز را در جهت اهداف توصیفی و تبیینی مفید تلقی کند در حالی که برخی دیگر معتقدند که این گونه تمایز قائل شدن بین جوامع انسانی ممکن است تفاوت های فرهنگی و اجتماعی متعارف را به عنوان اختلافاتی ذاتی و حل نشدنی ترسیم کند. همایش حاضر با اتخاذ رویکرد علوم اجتماعی به مفهوم مزبور تلاش دارد تا سودمندی این مفهوم را در مسیر پرداختن به مسائل اصلی پیش روی جوامع مسلمان بررسی نماید. از این رو، پرسش­ های کلیدی همایش به شرح زیر می­باشد:

- آیا واگرایی آنچنان عمیقی بین جوامع مسلمان و غیر مسلمان وجود دارد که مفهوم پردازی و نظریه پردازی مستقل و متمایزی را می طلبد؟

- آیا ما با چند جهان اسلام یا زیست جهان های اسلامی متعدد بدون اشتراک اساسی مواجهیم یا اینکه سطحی از همگرایی بین آنها وجود دارد که آنها را به یک واقعیت متمایز برای تحقیق جامعه­ شناختی تبدیل می کند؟

- آیا می توان از علوم اجتماعی بومی در جوامع مسلمان سخن گفت و در این صورت، محصولات و دستاوردهای علوم اجتماعی بومی در جوامع مسلمان چیست؟

محورهای همایش طیف متنوعی از مسائل مرتبط با جامعه و فرهنگ را هدف قرار داده است و از مشارکت محققان و صاحبنظران از هر رشته علمی در حوزه گسترده علوم اجتماعی و انسانی استقبال می­ نماید. در صورت کامل بودن مقاله، افراد می توانند به طور همزمان مقالات خود را در سامانه دوفصلنامه بین المللی "جامعه و فرهنگ در جهان اسلام" بارگذاری نموده و در زمان همایش نیز آن را ارائه دهند.

دکتر علی اکبر تاج مزینانی 

دبیر علمی همایش و

رئیس دانشکده علوم اجتماعی